صداقت اهمیت زیادی در برقراری و حفظ روابط صمیمانه دارد. دوستی با ایجاد اعتماد، پذیرش و حمایت به وجود می آید، ولی با وجود همه دوستی ها ،گاهی از دیگری عصبانی می شوید، با او اختلاف نظر پیدا می کنید و ای این باورید که رفتار او به خودش، شما یا دیگری آسیب می رساند. در این زمان است که دوستی و تعهد به آن، معنا پیدا می کند. دوست حقیقی کدام است: کسی که رفتار مخرب دوستش را نادیده می گیرد، یا کسی که ریسک طرد شدن را می پذیرد و به خاطر کمک به دوستش برای جلوگیری از تکرار اشتباه، به او در مورد نتایج رفتارش بازخورد میدهد؟
شما چه می کنید؟
آیا از اشتباهات دوست خود چشم پوشی می کنید، یا برای پیشگیری از بروز خطای مجدد او را از تأثیر رفتارش بر دیگران آگاه می کنید؟
آیا اختلافات خود را با دوستتان نادیده میگیرید، یا با او صحبت می کنید تا برای رسیدن هر دو نفر به هدف راه حل پیدا کنید؟
در اینجا مهارت هایی در مورد رویارویی سازنده ی افراد با نتایج رفتارهایشان را ذکر خواهم کرد ، تا بتوانید برای حل اختلافات موجود به راه حل برسید.
رویایی و مذاکره شامل ٧مرحله است:
مرحله اول: رویارویی
اولین مرحله در حل سازندهی اختلاف، روبه رو کردن طرف مقابل با موضوع مورد اختلاف است. رویارویی یعنی توصیف مستقیم نظر و احساس خود درباره ی موضوع و درخواست از دیگری برای انجام همین کار.قبل از رویارویی لازم است هر یک از ما پیش فرض های خود را درباره مسئله ی مورد نظر مشخص کنیم، نیازهای زیربنایی مان و شدت آنها را بشناسیم و به معنای احساسات خود پی ببریم. تصمیم گیری برای رویارو کردن دیگری به دو عامل بستگی دارد:
- میزان ارتباط چه قدر است؟
هرچه ارتباط قوی تر و بیشتر باشد، ممکن است رویارویی هم قوی تر باشد.
- پیش بینی شما از واکنش طرف مقابل چیست؟ اگر حدس می زنید که اضطرابش زیاد است یا انگیزه و توانایی اش برای تغییر کم است، او را با موضوع مواجه نکنید.
بطور کلی تصمیم گیری شما در مورد باز کردن مشکل و یا مطرح نکردن آن به فرد دیگر و موقعیت موجود بستگی دارد. مواجهه زمانی ضروری است که دچار اختلافی شده اید و می خواهید مشکل حل شود، دیگری رشد و پیشرفت کند، خودتان به هدفی برسید و یا ارتباط را حفظ کنید.
در زمان رویارویی، راه کارهای زیر می تواند مؤثر واقع شود:
- از حمله کردن و فرار خودداری کنید. زمانی رویارویی را انجام دهید که وقت کافی برای صحبت کردن در مورد اختلاف و برنامه ریزی برای جلسه ی مذاکره مشترک وجود داشته باشد. رویارویی آغاز فرایند مذاکره است نه پایان آن! بنابراین آن را با روش «بزن و فرار کن» اشتباه نگیرید، که نظرات و احساسات خود را بگویید و قبل از شنیدن پاسخ دیگری ناپدید شوید. روش «بزن و فرار کن» به خاطر رنجیدگی و عصبانیت قربانی، باعث افزایش اختلاف می شود؛ بنابراین زمان یک عامل مهم در رویارویی است. قبل از شروع رویارویی مطمئن شوید که وقت کافی برای بحث دو نفر وجود دارد.
در مرحله اول یعنی رویایی توجه به مسائل زیر کمک میکند تا مطمئن شوید که رویارویی به حل صحیح اختلاف منجر می‌شود.
مطمئن شوید نظر دیگری را درست فهمیده اید.
مطمئن شوید که احساس او را درست متوجه شده اید.
گفتار او را دوباره به زبان بیاورید تا از درستی دریافت خود اطمینان یابید.
از روش حل اختلاف مناسب استفاده کنید.
روشی که برای حل اختلاف انتخاب می کنید به اهداف و نیازهای شما بستگی دارد که با توجه به آنها باید بتوانید عقب نشینی کنید، حمله کنید، مهربان باشید، سازش کنید یا با مشکل روبه رو شوید. درست نیست که در همه ی موقعیت ها و برای هر نوع اختلافی از روش یکسان استفاده کنید.
مرحله‌دوم: پیدا کردن تعریف مشترک
برای رسیدن به یک تعریف مشترک از مشکل، به موارد زیر توجه کنید:
رفتار یکدیگر را بدون برچسب زدن یا توهین کردن توصیف کنید.
اختلاف را به عنوان مشکلی قابل حل تعریف کنید نه تلاشی برای برد و باخت.
موضوع اختلاف را به شکلی بسیار کوتاه و مشخص تعریف کنید.
احساسات خود و دیگری را توصیف کنید.
رفتار خود و دیگری را طوری تعریف کنید که مشخص شود مشکل چگونه ایجاد شده و ادامه پیدا کرده است. چگونگی تعریف مشکل بر سهولت حل آن تأثیر می گذارد.
مرحله پنجم: درک دیدگاه دیگری
برای حل صحیح اختلاف لازم است احساسات، افکار و نیازهای دیگری را درک کنید. برای این کار سعی کنید با استفاده از مهارت خوب گوش کردن، اختلاف را از دیدگاه او ببینید. افراد مختلف دیدگاه های متفاوتی دارند. هیچ دو نفری نیستند که یک اختلاف را یکسان ببینند هر یک از آنها تفسیری متفاوت از رویداد دارند.
ایفای نقش، روش مفیدی برای افزایش شناخت شما از دیدگاه دیگری است.خود را به جای دیگری بگذارید و تلاش کنید نظرات و احساسات او را بیان کنید. هرچه بیشتر در مورد نظر او صحبت کنید بهتر می فهمید که چرا اختلاف به وجود آمده و در نتیجه خواهید توانست به راه حلی برسید که برای هر دوی شما قابل قبول باشد. از سوی دیگر با این کار به او می فهمانید که واقعا عقیده و احساس او را درک کرده اید. وقتی او احساس درک شدن کند، حل اختلاف آسان تر می شود. هرچه دو طرف بتوانند با کفش های همدیگر راه بروند مهارت بیشتری در حل سازندهی تعارض پیدا می‌کنند.
مرحله ششم: هماهنگی انگیزه‌ی مذاکره
انگیزه های افراد برای حل تعارض متفاوت است. ممکن است شما بخواهید اختلاف را حل کنید اما دوست تان بی توجه باشد، یا او برای حل اختلاف خیلی جدی باشد ولی شما از آن اجتناب کنید. شاید امروز شما بخواهید مسئله را حل کنید و دوست تان بی تفاوت باشد و فردا برعکس. غالبا تا دو طرف هم زمان برای حل اختلاف انگیزه نداشته باشند، هیچ اختلافی حل نمی شود.
انگیزه‌ی حل اختلاف، به میزان هزینه و فایده‌ی ادامه ی اختلاف برای دو طرف بستگی دارد. اگر هزینه ی ادامه ی اختلاف کمتر از دوستی، لذت کار، حقوق و ارتقای شغلی باشد و سود آن به خاطر ابراز رنجیدگی و حفظ وضعیت موجود بیشتر باشد، انگیزه‌ی حل اختلاف کم می شود. گاهی ممکن است بخواهید شرایط موجود را حفظ کنید تا از بدتر شدن بعضی شرایط در اثر حل اختلاف اجتناب کنید.
مرحله هماهنگی انگیزه‌ی مذاکره
برای روشن کردن انگیزه‌ی خود به سؤالات زیر جواب دهید:
۱- از ادامه‌ی اختلاف چه سودی به من می رسد؟
۲- از ادامه ی اختلاف چه سودی به طرف مقابل می رسد؟
۳- در صورت ادامه ی اختلاف چه چیزی را از دست میدهم؟
۴- در صورت ادامه ی اختلاف او چه چیزی را از دست می دهد؟
در صورتی که هزینه ی ادامه ی اختلاف یا سود حل شدن آن افزایش یابد، انگیزه‌ی حل اختلاف بیشتر می شود.
مرحله هفتم: توافق
وقتی شما و دیگری به توافق برسید اختلاف پایان می یابد. موقع توافق دقت کنید که موارد زیر کاملا مشخص شود:
نظرات دو طرف هماهنگ باشد.
- تغییراتی که در آینده در رفتار خود می دهید.
- تغییراتی که او در آینده در رفتار خود می دهد.
- راه کارهایی برای حفظ رابطه، زمانی که یک طرف خلاف توافق عمل میکند.
اختصاص زمانهایی برای صحبت در مورد رابطه
لازم است هر دو نفر بدانید چه رفتارهایی باعث رنجیدگی و عصبانیت دیگری می شود. معمولا انتقاد و تحقیر باعث بروز با افزایش تعارض می شود. در صورتی که هر دو بدانید چه رفتاری را انجام دهید و از کدام رفتار اجتناب کنید، اختلاف به آسانی حل خواهد شد.