کمالگرایی ناسازگار یعنی وقتی که فرد استانداردهای بسیار بالایی برای خود تعیین می‌کند، اما بیش از حد روی شکست‌ها تمرکز می‌کند و خود را به شدت قضاوت می‌کند. این افراد معمولاً به صورت "همه یا هیچ" به موفقیت و شکست نگاه می‌کنند (هیوت و فلت، 1991).
هماچک (1978) در کتابی با عنوان (روان‌پویشی کمالگرایی بهنجار و نوروتیک )، کمالگرایی را به دو نوع بهنجار (سازگار) و نابهنجار (ناسازگار) تقسیم کرد.
افرادی که کمالگرایی بهنجار یا سازگار دارند، استانداردهای بالایی برای خود تعیین می‌کنند، اما برایشان مهم‌تر از رسیدن یا نرسیدن به این اهداف، خودِ تلاش برای دستیابی به آن‌هاست. آن‌ها از کار و تلاش زیاد لذت می‌برند و وقتی در انجام کاری آزاد هستند، سعی می‌کنند آن را به بهترین شکل ممکن انجام دهند. این نوع کمالگرایی نه تنها مشکلی ایجاد نمی‌کند، بلکه باعث می‌شود فرد استعدادهایش را شکوفا کند و به رضایت شخصی بالایی دست یابد.
در مقابل، کمالگرایی نابهنجار یا ناسازگار شبیه به تعریف کلاسیک کمالگرایی نوروتیک است. کمال‌گرایان ناسازگار همیشه نگران این هستند که مبادا اشتباهی مرتکب شوند. آن‌ها هیچ‌وقت کاملاً احساس پیروزی نمی‌کنند؛ حتی اگر از دیگران بهتر عمل کنند، باز هم راضی نیستند. این افراد هرچقدر هم موفق شوند، باز خود را سرزنش می‌کنند و اهداف بالاتری برای خود تعیین می‌کنند. در مورد تفکر "همه یا هیچ" که قضاوت مطلق درباره مسائل است، باید گفت که در کمالگرایی ناسازگار جایی برای عملکرد متوسط بین شکست و ایده‌آل وجود ندارد. این نوع تفکر تفاوت مهمی بین تلاش مثبت برای پیشرفت (کمالگرایی سازگار) و کمالگرایی ناسازگار ایجاد می‌کند (شافران و اگان، 2010).
کمالگرایی سازگار با تلاش واقعی برای رسیدن به استانداردهای بالا همراه است، بدون اینکه فشار یا نارضایتی روان‌شناختی ایجاد کند. اما کمالگرایی ناسازگار معمولاً با نگرش‌های ناسالم، تردیدهای مکرر در مورد عملکرد و ترس از اشتباه همراه است (سودراث و اسلانی، 2001).
در بررسی کمالگرایی، باید به نکته مهم دیگری هم اشاره کنیم: انواع کمالگرایی شامل موارد زیر است:
1. کمالگرایی درون‌فردی: انتظاراتی که فرد از خودش دارد.
2. کمالگرایی بین‌فردی: انتظاراتی که دیگران از فرد دارند.
3. کمالگرایی اجتماعی: انتظارات و توقعاتی که فرد فکر می‌کند دیگران از او دارند؛ یعنی نگرانی مداوم از استانداردهای دیگران و نحوه قضاوت آن‌ها از عملکرد فرد (هویت و همکاران، 2001).
اجتناب از شکست و عدم اطمینان نسبت به توانایی‌های خود، ممکن است فرد را به سمت کمالگرایی ناسازگار سوق دهد. در این حالت، کمالگرایی به یک رفتار دفاعی تبدیل می‌شود و به عنوان استراتژی‌ای برای مقابله با ترس از شکست و ارزیابی منفی دیگران و خود به کار می‌رود (آوایدا، جانسون و پالفورد، 2005).