دکتر مهدی قاسمی
روانپزشک و رواندرمانگر
مشاور و رواندرمانگر نوجوانان
کودک پرخاشگر
نیاز کودک به عشق و محبت
کودک پرخاشگر به کمک و محبت نیاز دارد. نباید او را تنها گذاشت، بلکه باید از او حمایت کرد. این به معنی آن نیست که باید از رفتار #خشن او حمایت و پشتیبانی کنید، برعکس؛ وقتی کودک پرخاشگر است، به او محل نگذارید.
حمایت به مفهوم آن است که از نظر درونی و روانی فرزندتان را تنها رها نکنید. او باید حس کند که شما همیشه در کنارش هستید، نه به این دلیل که خشن و پرخاشگر است بلکه با وجودی که پرخاشگر است، شما با او هستید. شما باید این فرصت را به کودک بدهید که به سوی شما برگردد و بدون داشتن احساس گناه مفرط حس کند که در خانه و دوباره پیش شماست. به او نشان دهید که دوستش دارید.
عشق بدون قید و شرط است.
عشق؛ طرفِ مقابل را همان‌گونه که هست می‌پذیرد و در را به روی خشونت و ترس از دیگران می‌بندد؛ چون ترس و خشونت متضاد عشق هستند. کسی که می‌ترسد، ماهیت خود را بروز نمی‌دهد و کسی که عشق می‌ورزد، ماهیت خود را آشکار می‌سازد. ترس بی‌اعتمادی ایجاد می‌کند و عشق اعتماد می‌آفریند. انسان در ترس و خشونت تنهاست ولی در عشق آسوده خاطر است. عشق بهترین جنبه‌های زندگی و زیبایی‌های دنیا را نشان می‌دهد. عشق می‌تواند از راه داستان، مراقبه (مدیتیشن)، سفرهای تخیلی، خاطرات مشترک، پیاده‌روی‌ها، ماجراجویی‌ها، بازی‌ها، تعریف ماجرا‌ها، یادگیری روش کارِ ابزارآلات و دستگاه‌ها و خیلی چیزهای دیگر ایجاد شود.
این به مفهوم آن نیست که شما باید فرزندتان را در محیط امن و حفاظت‌شده‌ای پنهان کنید و همه‌ی زوایای بد و سیاه زندگی را از دور نگه دارید. فقدان عزیزان، جدایی‌ها، بیماری و مرگ نیز از تجربیات مهمی هستند و می‌توانند در عشق هم اتفاق بیفتند. زوایای تاریک و بد زندگی واقعاً وجود دارند و حقیقی‌اند. ما نباید فرزندانمان را فریب دهیم و واقعیتِ زندگی را از آنان مخفی کنیم.
حتی زمانی که فرزندتان فریاد می‌زند، پایش را به زمین می‌کوبد، کتک می‌زند و بالا و پایین می‌پرد، به محبت و عشق نیاز دارد.
نیازکودک به امنیت، اعتماد و محافظت
در مواردی که فرزندتان واکنش خشنی نشان نمی‌دهد، او را تشویق کنید و با این کار به او اعتماد به نفس دهید. برای مثال وقتی در کارهای خانه به شما کمک می‌کند یا یک نقاشی قشنگ می‌کشد
یا وقتی در موقعیتی که قبلاً رفتاری خشونت‌آمیز داشته است، اکنون درست برخورد می‌کند.
همه‌ی کودکان به موفقیت نیاز دارند. بسیار مهم است که فرزند شما در خود زمینه‌هایی داشته باشد که در آن خوب و مطمئن عمل کند و بتواند خودش را باور کند تا دیگر نیازی به تأیید از بیرون نداشته باشد. از این موارد حمایت کنید؛ این زمینه‌ها می‌توانند توانایی برای آواز خواندن، بازی کردن، کمک در کارهای خانه، ورزش و تخیل باشند.
پایه و اساسِ اعتماد به نفس در نخستین سال زندگی کودک پدید می‌آید. اگر کودک در این زمان عشق و محبت قابل اعتمادی را تجربه کند، زیربنایی برای اعتماد به دنیا از طریق اعتماد به والدینش در او شکل می‌گیرد.
حتی زمانی که فرزندتان کوچک است، به او اعتماد کنید
چگونه می‌توانید به فرزند خود اطمینان و امنیت هدیه کنید
اکثر خردسالان به اعضای خانواده می‌چسبند؛ معمولاً اصوات آشنا مانع خواب آن‌ها نمی‌شود. اما اگر می‌خواهید فرزندتان را به افراد دیگری بسپارید، او را به غیبت خود عادت دهید! برای مثال می‌توانید فقط در اولین روز مهد یا مراسم روز مادر در مهدکودک پیش او بمانید.
به لحن صدای خود توجه کنید! آیا کودک می‌تواند در کنار شما احساس اطمینان و امنیت کند؟
برای آن‌که کودک نسبت به خود احساس امنیت و اطمینان پیدا کند، او را تشویق کنید تا خودش تصمیم بگیرد!
وظایف ساده‌ای را در زندگی روزمره به فرزند خود محول کنید!
در شکست‌ها و ناکامی‌ها به فرزند خود روحیه و دلگرمی بدهید!
بازی‌هایی برای حمایت از اعتماد
بازی نقش ها
فرض می‌کنیم فرزند شما صبح‌ها برای رفتن به مهدکودک بسیار ناراحت و عصبانی می‌شود. ممکن است در پشت این واکنش‌های شدید، ترس از تنهایی و رها شدن پنهان باشد. شما می‌توانید این موقعیت را به صورت نمایش در قالب تعویض نقش‌ها (یعنی جای کودک و والدین عوض شود) و یا با استفاده از عروسک بازی کنید. در نمایش معلوم می‌شود که مامان یا بابا حتماً برای بردن کودک می‌آیند. شاید کودک در جریان نمایش بگوید که زمان اقامتش در مهد خیلی طولانی است. در این صورت می‌توانید ـ در نقش یک کودک ـ به او نشان دهید که در مهد چه کارهایی می‌تواند انجام دهد. کودک از طریقِ این نمایش‌ها امکان و فرصت تازه‌ای به دست می‌آورد تا نسبت به موقعیت دشوار جدایی از والدینش واکنش جدیدی نشان دهد و اعتماد به نفس کسب کند.
اعتماد با چشمان بسته
چشم‌های کودکی را ببندید. اکنون او اجازه می‌دهد تا نفر دیگری دستش را بگیرد و او را به جای مشخصی (مثلاً آشپزخانه) هدایت کند. اگر این کودک بدون مشکل و ناراحتی به محل مورد نظر برسد، آن وقت هر دو کودک جایزه کوچکی می‌گیرند. کار زمانی دشوار‌تر می‌شود که به جای گرفتن دست کودک، او را به صورت کلامی هدایت کنند. اگر به جای گفتن جمله از عبارت «به چپ»، «به راست»، «مستقیم»، «ایست» و یا اصوات مختلف و نواختن آلات موسیقی متفاوت استفاده شود، برای بچه‌ها خیلی بامزه‌تر و مهیج‌تر خواهد شد. برای این منظور هر کودک می‌تواند با ابزار موسیقی خود مسئول نواختنِ یکی از جهات جغرافیایی مثلاً «چپ»، «راست» و غیره شود. در این صورت دیگر کسی اجازه حرف زدن ندارد. با این روش علاوه بر تقویت اعتماد می‌توان از کار گروهی نیز حمایت کرد.
اعتماد کن
اعتماد یعنی این که بتوانی یک بار خودت را رها کنی و به زمین بیندازی.
بچه‌ها به صورت دایره می‌ایستند و یکی از آن‌ها داوطلبانه به وسط دایره می‌آید. او خودش را مثل یک تکه چوب خشک رها می‌کند. اما بچه‌های دیگر او را در هوا می‌گیرند و دوباره سر جایش برمی‌گردانند. اگر بچه‌های کوچک‌تر دایره را تشکیل داده باشند، طبیعتاً باید بچه‌های بزرگ‌تر یا والدین در این کار یعنی گرفتن بچه وسط دایره به آن‌ها کمک کنند.