دکتر مهدی قاسمی
رولنپزشک و واندمانگر
نظریه‌ی اریکسون
تا زمانی که شناخت کاملی از خودمان نداریم، نمی‌توانیم نیمه‌ی گمشده‌مان را بشناسیم.
مرحله‌ی ششم از مراحل چرخه‌ی زندگی اریک اریکسون ـ صمیمیت در مقابل در خود فرورفتگی یا انزوا ـ است که از سن ۲۱ سالگی تا ۴۰ سالگی به وقوع می‌پیوندد. این دوره از اواخر نوجوانی تا اوایل میان‌سالی طول می‌کشد. اریکسون خاطر نشان می‌کند که در خلال این دوره یک تعارض روانی ـ اجتماعی عمده ممکن است بروز کند و هم‌چون مراحل پیشین، موفقیت یا شکست در آن بستگی به این دارد که در دوره‌های قبل زمینه تا چه حد آماده بوده و شخص با محیط اطرافش چگونه تعامل برقرار می‌کرده است. برای افرادی که بحران هویت خود را به خوبی حل کرده‌اند، صمیمیت در روابط زناشویی، دوستی و سایر ارتباطات عمیق ترسناک نیست، برعکس کسی که در حالت سردرگمی هویت وارد دوران بزرگ‌سالی می‌شود نمی‌تواند روابط عمیق و دیرپا برقرار کند. در چنین حالتی فرد بدون دوست یا شریک زندگی در خود فرو می‌رود و تنبل و تن‌آسا می‌شود و در نتیجه حس انزوا ممکن است به ابعادی خطرناک برسد. در صمیمیت واقعی روابط دوطرفه‌ای وجود دارد که این کیفیت یادآور مرحله‌ی نخست زندگی است. اگر آشنایی طفل با احساس‌های جنسی به‌طور طبیعی و درست انجام گرفته باشد، لذت حسی دوران کودکی با تصور ارگانیسم تناسلی درهم می‌آمیزد و در بزرگ‌سالی شخص قادر می‌شود عشق بورزد و یا عشق و محبت انسان دیگری را بپذیرد. با گذشتن بحران صمیمیت در مقابل انزوا، شخص به انحصار و وابستگی‌های پیشین غلبه کند و رابطه‌ی دو سویه‌ای با گروه‌های اجتماعی گسترده و گوناگون برقرار می‌سازد. اریکسون به این موضوع اشاره می‌کند که از دست دادن هویت در جریان صمیمیت می‌تواند بسیار هول‌انگیز باشد، به‌طوری‌که یک‌دفعه خودمان را عقب می‌کشیم تا دوباره احساس هویت کنیم. بدون داشتن هویت قدرتمند، بدون این‌که بدانیم کی هستیم و از خود و رابطه‌ای که در آن قرار گرفته‌ایم چه می‌خواهیم، به آسانی خود را در صمیمیت می‌بازیم و گم می‌کنیم. بنابراین افرادی که در سردرگمی هویت به سر می‌برند و شناخت درستی از خود و زندگی و آن‌چه می‌خواهند ندارند، در روابط خود از صمیمیت گریزانند، زیرا در روابط صمیمی خود باید عریان و آشکار باشند و آن‌چه باید از خود نشان دهند چیزی نیست که می‌خواهند و گاهی حتی نمی‌دانند باید چه چیزی را آشکار کنند و این موضوع کمک می‌کند تا آن‌ها از روابط و شخص مقابل خود بگریزند و اقدام به یک رابطه‌ی سطحی کنند که در آن نیازی به صمیمیت و نزدیکی نیست