خشم احساسی است که به صورت جسمانی و هیجانی ابراز می شود. خشم واکنش طبیعی ارگانیسم نسبت به شرایطی است که فرد دچار ناکامی می شود. این احساس می‌تواند از یک احساس خفیف ناخوشایند شروع شده و تا یک احساس شدید عصبانیت را در برگیرد.
با این که خشم احساسی طبیعی و لازم است، ولی وقتی شدت آن خیلی زیاد باشد، در موارد زیادی اتفاق بیفتد، و نحوه ابراز خشم توسط فرد مناسب نباشد، می‌تواند مشکل ساز باشد.
خشم یکی از هیجان های شایع است. وقتی دیگران مانع رسیدن شما به هدف می‌شوند، تلاش‌هایتان برای رسیدن به چیزی ناکام می ماند، کسی در کارهای تان دخالت می کند یا باعث می شود احساس کنید حقیر و طردشده هستید یا اینکه هیچ ارزش و اهمیتی ندارید، عصبانی می‌شوید. نتیجه‌ای خشم شما ممکن است مخرب باشد.
خشم شما نسبت به دیگران ممکن است مخرب یا سازنده باشد. زمانی نتایج خشم مخرب است آنرا به گونه‌ای ابرازکنید که باعث دشمنی، تنفر، ناکامی و تمایل به انتقام در طرف مقابل شود، یا به دلیل سرکوب کردن خشم در درون خود احساس ناتوانی، افسردگی کنید و یا دچار مشکلات فیزیولوژیک مثل سردرد شوید. هنگامی نتایج خشم سازنده است که خودتان احساس روابط بهتر داشته باشید و در دیگری نیز احساس دوستی، حق شناسی و خوب بودن ایجاد کنید.
خشم همراه با ناراحتی و ایجاد کننده ی ناراحتی است.
علائم اولیه ایجاد خشم (شناسایی علائم اولیه به کنترل خشم بسیار کمک می‌کند):
خشم باعث
- انقباض عضلات
- به هم فشردن دندانها
- نگاه خیره
- سردرد
- حمله‌ی قلبی
- تغییر رنگ چهره
- داغ شدن یا یخ کردن
- تغییر تنفس
البته هر فرد در هنگام عصبانیت یکی از این علائم را تجربه می کند. شما کدام یک از این علائم را دارید و تجربه کرده‌اید؟
خشم هیجانی است که به طور مرتب در طول زندگی همه ی افراد بروز می کند و در برخی شدیدتر و فراوانتر از دیگران دیده می‌شود. گاهی شکست در مدیریت این هیجان باعث کاهش کارایی، و از دست دادن کسانی می‌شود که دوستشان داریم.
ویژگی‌های خشم در اکثر افراد عبارتند از :
خشم معمولا دفاع عليه چیزی است. زمانی خشمگین می شویم که به چیزی که میخواهیم، نمی رسیم، ناکام می‌شویم یا مورد حمله قرار می‌گیریم.
در خشم حسی از برحق بودن و محترم شمرده نشدن نظرات شخصی ایجاد می‌شود؛ معمولا وقتی عصبانی هستیم بر این باوریم که چون دیگران با بی انصافی یا بی منطقی رفتار کرده‌اند حق داریم عصبانی باشیم.
در زمان عصبانیت، شناخت و اولویت ها محدود می شود وتمام توجه‌مان روی فرد یا رفتاری است که نسبت به آن خشمگین شده ایم. خشم همراه با توقع است، توقع رسیدن به خواسته‌ها. هنگام عصبانیت، برانگیختگی فیزیولوژیک بدن باعث بروز رفتار فیزیکی می‌شود و آماده‌ی درگیری یا فرار می‌شویم.
البته لازم به ذکر است که بروز خشم فوایدی هم دارد که در بحث اینجا نمی‌گنجد.
باورهای غیرمنطقی زیربنای خشم
خشم غیر عادی بر پایه‌ی دو باور غیر منطقی استوار است. اول اینکه فرد معتقد است در هر صورت باید به خواسته‌ی خود برسد و نرسیدن به آن عواقب بسیار بدی را به بار خواهد آورد. به این باور «فاجعه سازی» می‌گویند.
باور دوم این است که آدم‌ها بد هستند و اگر رفتارشان غلط باشد باید به طور جدی با آنها برخورد شود. وقتی فرد همیشه دیگران را مقصر می داند،و نمی تواند برای مشکلاتش راه حل مناسب پیدا کند.
با توجه به توضیح در مورد چیستی و چرایی خشم اگر فکر می‌کنید نمی‌توانید بر خشمتان تسلط یابید و به عنوان فرد خشمگین در بین خانواده و یا دوستان شناخته شده‌اید، حتماً از یک متخصص در این زمینه کمک بخواهید، چون افراد پرخاشگر به دلیل عدم کنترل رفتار اگر حقی هم داشته باشند، بواسطه رفتار پرخاشگرانه حق را از خود سلب می‌کنند.