فضای مجازی
دوستیابی در فضای مجازی یا اپلیکیشن‌های دوستیابی آری یا خیر؟
این روزها در شبکه های اجتماعی، هر کس وارد گروهی میشود در زیر کلمه members آن گروه، عکسهایی از زنان و مردانی میبیند که شمارۀ تلفن آنان در کنار عکسشان قرار دارد. رفتار “برخی از” هموطنان (بیشتر مردان) در قبال این عکسها قابل تأمل و تحلیل است. آنان روزی چند بار مدام ذوق مرگ میشوند و از خودشان میپرسند: ” یعنی اگه این دگمۀ send message را فشار بدم و بعد هر چی بنویسم و send کنم فورا پیامم به اون طرف میرسه؟ نه!”. مدام انگشت اشاره را روی صفحۀ تلفن همراه ُسر میدهند و عکسهای دیگران را یکی یکی مرور می کنند. روی بعضی از عکسها مکث میکنند؛ ضربۀ آرامی به عکس زده و صبر میکنند تا عکس در سایز بزرگ بالا بیاید. گاهی با دیدن برخی عکسها هیجان زده میشوند و با خودشان حرف میزنند:”اوه اوه. این عکسو نگاه کن. این حتما اهلشه! مگه میشه نباشه؟ رد خور نداره! الان یه پیام براش میفرستم”!!! و لحظه های خوش آنان همچنان ادامه مییابد.
باید مراقب کسانی بود که پس از اسارتِ طولانی مدت؛ آزاد می شوند. آثار تلخ محرومیت سختی که آنان تجربه کرده اند به آسانی برطرف نخواهد شد و به همین دلیل احتمال میرود که آنان بی مهابا دست به هر کاری بزنند. ابزارهایی مانند تلگرام،اینستاگرام و اپلیکیشن‌های دوستیابی فرصتهای جدیدی فراهم کرده اند که دسترسی آسانتر به شمارۀ تلفن یا آیدی افراد یکی از آنهاست.
کم نیستند کسانی که در شبکه های اجتماعی بیشتر از آنکه نشان دهند آدم‌اند نشان می دهند که ”مرد ” یا ” زن” اند! در این خصوص مسأله دیگر این است که افراد احساس می کنند که هیچ کس آنها را نمی بیند. از هر عکسی خوششان آمد بی درنگ برای صاحب عکس پیام میفرستند. متأهل یا مجرد بودن یا موقعیت اجتماعی صاحب عکس هیچ تأثیری در تصمیم آنان ندارد.
شاید این دوره، دوره ای موقت باشد. یعنی آدمها با آزمایش و خطا؛ به تدریج یاد بگیرند که چه هنجارهایی را باید در ارتباطات اجتماعی رعایت کنند. ولی در این بین قطعا مشکلات و آسیب هایی بروز خواهد یافت که باید نسبت به آنها آگاه بود. این آسیبها در جاهایی بیشتر است که در آنها فاصله بین زندگی واقعی و آنچه در شبکه های اجتماعی جریان دارد بسیار زیاد است. این روش دوستیابی اثرات مختلفی دارد:
تمرکز بر ظاهر: تاکید بر عکس های پروفایل و قضاوت های سریع می تواند منجر به سطحی‌نگری در تصمیم‌گیری برای قرار ملاقات شود، چرا که ظاهر فیزیکی بیش از حد ارزشمند می شود.
فرد ممکن است دوستان بالقوه را به عنوان کالا ببینند که نتیجه آن نگرش مصرف گرایانه نسبت به روابط است.
تاثیر بر عزت نفس:
حساسیت به طرد: نادیده گرفته شدن یا طرد شدن به صورت آنلاین می تواند باعث احساس طرد شدن و عدم کفایت شود.
مقایسه و خود ارزشی: کاربران ممکن است بر اساس عکسها و اطلاعات نادرست، خود را به طور نامطلوبی با دیگران مقایسه کنند که منجر به کاهش عزت نفس می شود.
دلبستگی و اضطراب:
سبک های دلبستگی: افرادی که دارای سبک های دلبستگی مضطرب هستند ممکن است به دلیل عدم اطمینان و عدم بازخورد فوری، قرار آنلاین را استرس زا ببینند.
استفاده مکرر از برنامه های دوستیابی ممکن است منجر به اتکای بیش از حد به اعتبار سنجی خارجی برای ارزش خود شود.
فراوانی انتخاب هاممکن است منجر به خستگی تصمیم شود و تعهد به یک نفر را سخت تر کند.
تعامل مداوم از طریق قرارهای آنلاین می تواند منجر به فرسودگی عاطفی شود و لذت این فرآیند را کاهش دهد.
از دیدگاه روانکاوانه، دوستیابی آنلاین را می توان از چندین دریچه مشاهده کرد:
خودشیفتگی و خودنمایی:
دوستیابی آنلاین امکان ایجاد خودنمایی های ایده آل را فراهم می کند. این می تواند به تمایلات خودشیفتگی مرتبط باشد که در آن افراد با نمایش تصویری از خود را برای ارائه یک خود ایده آل، به دنبال تحسین و تأیید دیگران باشند.
انتقال:
کاربران ممکن است خواسته ها و الگوهای روابط گذشته خود را در تعاملات خود دنبال کنند. و احساسات و انتظارات از روابط قبلی را به ارتباطات آنلاین جدید منتقل کنند.
از سوی دیگ ناشناس بودن در تعاملات آنلاین می‌تواند منجر به اثر بازدارندگی شود و افراد آزادانه‌تر خود را بیان کنند، این مفهوم گاهی منجر به ارتباطات معتبرتر یا برعکس، رفتارهای منفی مانند قطع ناگهانی رابطه و ناپدید شدن پارتنر مجازی شود.
فانتزی در مقابل واقعیت:
محیط دوستیابی آنلاین می تواند مرزهای بین خیال و واقعیت را محو کند. ایده آل سازی افراد می تواند شکافی بین شخصیت آنلاین و شخص واقعی ایجاد کند که منجر به سرخوردگی هنگام ملاقات های رو در رو شود.
نتیجه
اثرات روانشناختی قرار آنلاین چند وجهی است و در بین افراد بسیار متفاوت است. در حالی که مزایایی از نظر راحتی ارتباط و ارائه می دهد، همچنین چالش هایی را در رابطه با سطحی نگری، عزت نفس و سلامت عاطفی ایجاد می کند. درک این پویایی ها از منظر علمی و روانکاوانه می تواند به افراد کمک کند تا به طور مؤثرتری در دوستیابی آنلاین حرکت کنند و روابط سالم تری را تجربه کنند.