ارتباط خانوادگی مثبت

به عنوان یک موجود اجتماعی، داشتن ظرفیت برای برقراری و ادامه ارتباط با سایر افراد یک جزء ضروری برای ما انسانهاست. داشتن این ظرفیت به ما کمک میکند که عملکرد اجتماعی قابل قبولی داشته باشیم و همچنین یک نکته کلیدی برای سلامت روان محسوب میشود.

خانواده اولین و مهمترین پایگاهی است که سبب رشد این ظرفیت می‌گردد. دو سال اول زندگی سالهای حیاتی برای رشد و نمو کودک و نیز رشد سلامت روانی او محسوب می‌شود. در طی این دوره بیشترین رشد مغز صورت می‌گیرد و مغز در بیشترین وضعیت تطابقی خود قرار دارد. پس تعامل با کودک در طی این سالها برای رشد روانی او بسیار حائز اهمیت است. البته پر واضح است که اهمیت این موضوع در سالهای بعدی کودکی، نوجوانی و جوانی فرزندان به قوت خود باقی است.

چرا داشتن ارتباط خانوادگی مثبت مهم است؟

  1. باعث می شود کودک حس امنیت و حس دوست داشتنی بودن کند که این مساله به رشد ساختار مغزی او کمک میکند.
  2. مشکلات در یک خانواده با روابط خوب، راحت تر حل می‌شوند. مثلا مشکلاتی چون مشکل خواب، اختلال خوردن، مشکلات رفتاری کودک
  3. به والدین و فرزندان کمک میکند تا بتوانند به تفاوت عقاید و ایده‌های هم، احترام بگذارند. و این مسئله به نوبه خود، به رشد استقلال کودک کمک میکند.
  4. به کودکان مهارت برقراری ارتباط سالم را می‌آموزد.

برای داشتن ارتباط مثبت به چه نکاتی توجه کنیم؟

در این رابطه یکی از کلیدی ترین مسائل "کیفیت زمان" است. منظور از کیفیت زمان، بهترین و بیشترین زمانی است که می‌توانید با خانواده بگذرانید:
روزانه، زمانی برای حرف زدن با یکدیگر اختصاص دهید؛ مثلا زمان غذا خوردن یا وقتی سوار ماشین هستید یا حتی ۵ دقیقه قبل از اینکه کودک به رختخواب برود.
زمان خاصی را برای گفتگو با همسرتان قرار دهید. این کار به بچه ها یاد میدهد که شما برای یکدیکر "وقت" میگذارید.
برنامه های تفریحی منظمی با اعضا خانواده داشته باشید مثلا رفتن به پارک، یا تصمیم گیری برای اینکه در مناسبت‌های خاص چه کاری انجام دهید.

یک ارتباط مثبت زمانی رخ میدهد که شما زمانی را برای گوش دادن به حرفهای یکدیگر اختصاص بدهید در حالتی که همدیگر را قضاوت نکنید و در برابر احساسات و بیان افکار دیگری، حالتی پذیرا داشته باشید. این شرایط باعث می‌شود فرزند یا همسر شما احساس کند فهمیده می‌شود؛ مورد احترام و ارزشمند است. این سبب محکم شدن ارتباط می‌گردد. پس:

  1. هرگاه همسر یا فرزندتان میخواهد با شما حرف بزند، هر کاری دارید را متوقف کنید و با تمام توجهتان به او گوش دهید
  2. به دیگران زمان بدهید تا نقطه نظر یا احساسات خود را بیان کنند. گاهی باید بتوانید به مسائلی که به کلام نمی‌آیند هم توجه کنید.
  3. وقتی فرزند یا همسرتان در مورد مشکلات، اشتباهات یا احساساتی از قبیل خشم، ناکامی، ترس یا اضطراب صحبت میکند، بلافاصله واکنش نشان ندهید و سعی کنید حالتی باز و پذیرنده داشته باشید.
  4. در هر زمان برای برقراری مکالمه خودبخودی آماده باشید. مثلا کودکان اغلب دوست دارند زمانی که میخواهند به رختخواب بروند، در مورد احساساتشان صحبت کنند.
  5. از قبل طرح و برنامه ای برای مکالمات داشته باشید. موضوعاتی مثل سکس، مواد و الکل، مشکلات تحصیلی، پول مسائلی هستند که صحبت کردن در موردشان ممکن است تنش زا باشد. این موضوع به شما کمک میکند که قبل از اینکه صحبت در مورد این موضوعات شروع شود، شما به احساسات و ارزش‌های خود در این باره فکر کرده باشید.
  6. با کلمات و رفتار خود، قدردانی و علاقه‌تان را به همسر و فرزندتان نشان دهید. این تصور که آنها میدانند من دوستشان دارم غلط است. به کار بردن عبارت ساده‌ای مثل "دوستت دارم" به تقویت ارتباط مثبت کمک میکند، از آن غافل نشوید.

همه ارتباطات، کلامی نیستند. بنابراین بسیار مهم است به علائم غیر کلامی توجه داشته باشید. مثلا شاید فرزندتان دوست نداشته باشد در یک زمان خاص حرف بزند و شما آن را در چهره‌اش ببینید.
ارتباط غیر کلامی چون بغل کردن، بوسیدن و تماس چشمی، این پیام را به فرزندتان میدهد که شما میخواهید با او صمیمی باشید. اما در مقابل یک لحن صدای بدخُلق یا یک چهره توام با اخم، وقتیکه دارید کاری را باهم انجام میدهید، این پیام را به او میدهد که نمی خواهید آنجا باشید.
توجه داشته باشید داشتن یک ارتباط مثبت با کودک، ضروری است و به عنوان والد این وظیفه و مسئولیت شماست که شروع و گسترش این ارتباط را برعهده بگیرید.

نظرات کاربران
 
 
   
دکتر مهدی قاسمی

دکتر مهدی قاسمی

دکتر مهدی قاسمی روانپزشک و رواندرمانگر تحلیلی