دیس پارونی چیست؟
رابطه جنسی برای همه زنان در همه اوقات لذت بخش نیست. بسیاری از زنان در زمانی طی زندگی ممکن است آمیزش دردناک را تجربه کنند. به درد در زمان مقاربت جنسی دیس پارونی گفته میشود.
درد زمان مقاربت، گاهی قابل انتظار است، مثلا زمانی که دخول عمیق باعث تماس شدید با دهانه رحم (سرویکس) می گردد اما درد بدون محرک یا دردی که در طی مقاربت، به طور منظم و گسترده وجود داشته باشد، نیازمند توجه پزشکی است.
این نوع درد میتواند قبل یا حین مقاربت یا بعد از آن وجود داشته باشد. دیس پارونی اثرات منفی در سلامت روانشناختی، روابط و کیفیت زندگی فرد به جا میگذارد.
علل دیس پارونی از علل جسمی تا علل روانی متفاوت است. بنابراین در مواجهه با این اختلال بایستی ابتدا معاینه فیزیکی و بررسی های لازم جهت وجود یا عدم وجود بیماریهای جسمی انجام شود.
علل جسمی دیس پارونی شامل :
مشکلات موجود در دستگاه تناسلی مثل عفونت (مثل عفونت های قارچی تکرار شونده)، اسکار زخمهای ناشی ازجراحی های لگنی( مثل جراحی افتادگی رحم)، رادیوتراپی ناحیه لگن، آندومتریوز، فیبروم بزرگ رحمی، بیماریهای پوستی مثل لیکن پلان و لیکن اسکلروز در ناحیه واژن، زگیل تناسلی.
مشکلات هورمونی به دلیل کاهش استروژن: در زمان شیردهی و نیز زمان یائسگی ؛ کمبود این هورمون سبب خشکی واژن و درنتیجه درد زمان مقاربت میگردد.
مصرف برخی داروها مثل آنتی هیستامین‌ها، تاموکسی فن
علل روانی دیس پارونی محدوده وسیعی از مشکلات روانشناختی را در بر میگیرد.
برخی از زنان، مبتلا به اختلال اضطراب و افسردگی میباشند. برخی از نگرانی بسیار در مورد ظاهر فیزیکی خود رنج میبرند. عده ای دیگر؛ مشکلات ارتباطی با پارتنر و حتی بیزاری از پارتنر دارند. تمامی مشکلات ذکر شده سبب کاهش تحریک جنسی و در نتیجه بروز درد هنگام رابطه جنسی میگردد.
زنانیکه سطح استرس بالایی دارند، هنگام رابطه جنسی، به علت سفتی عضلات لگنی ( که در پاسخ به استرس ایجاد می شود) ممکن است رابطه جنسی دردناکی تجربه کنند.
در مواردی که فرد در خانواده ای رشد یافته که باورهای منفی نسبت به رابطه جنسی در آن خانواده وجود دارد؛ ممکن است یک پیش زمینه ذهنی منفی و حتی مشمئز کننده نسبت به رابطه جنسی، در او شکل بگیرد. لذا در این موارد برقراری رابطه جنسی لذت بخش برای وی دشوار میشود. این پیش زمینه ذهنی منفی می تواند خودش را به شکل کاهش میل جنسی یا دیس پارونی نشان بدهد.
در تعداد کمی از مبتلایان به دیس پارونی، سابقه سوء استفاده جنسی در سنین کودکی یا نوجوانی وجود دارد. این ترومای روانی نیز میتواند سبب نگرش منفی به رابطه جنسی و درد زمان برقراری رابطه شود.
گاهی درد در اولین رابطه جنسی سبب میشود، فرد دچار ترس از تکرار درد در روابط بعدی شود و این ترس به طور تسلسل وار سبب درد و دیس پارونی گردد.
گاهی ناآگاهی زوجین از روش صحیح ارتباط جنسی سبب بروز دیسپارونی میشود مثلا مرد بدون پیش‌نوازش و هم‌آغوشی، سریعا سراغ رابطه جنسی میرود، در حالیکه زن هنوز آمادگی کامل روانی و فیزیولوژیک برای برقراری رابطه پیدا نکرده است.
درمان:
ابتدا بایستی فرد مبتلا را تشویق نمود تا بتواند توصیف کند که چگونه و در چه زمانی متوجه درد خود میشود؛ آیا درد به جای دیگری گسترش دارد؛ آیا درد به وضعیت خلقی و عوامل استرس زا مربوط میشود؛ به عبارت دیگر آیا عامل استرس زای خاصی وجود دارد که شروع کننده درد باشد؛ آیا درد مداوم است یا نوسان دارد و این نوسانها در چه زمانهایی بیشتر است.
جدا کردن عوامل روانی - اجتماعی که میتوانند تشدید کننده درد باشند، مهم است. هرچند که درد لزوما توسط عوامل روانشناختی ایجاد نمیشود اما این عوامل تاثیر مهم بر شکل گیری روش های انطباقی مثبت و کاهش درد دارند.
درد در هر فرد از اثر هیجانی مختص به او برخوردار است و به همین علت تاثیرات درد بر فعالیت روزانه هر بیمار با بیمار دیگر متفاوت است اما در نهایت درد مزمن روی توانایی کار کردن، وظایف خانوادگی، خواب و تمرکز فرد تاثیر میگذارد. در مورد دیسپارونی؛ درد روی رابطه با پارتنر تاثیر خواهد گذاشت.
نکته مهم در درمان، تعریف موفقیت درمانی با هر بیمار است. مطمئنا ایده‌آل موفقیت درمانی، حذف درد میباشد؛ اما برخی زنان ممکن است نتوانند به این نتیجه برسند و در نتیجه "بهبود کارکرد جنسی و رابطه‌ای" معیار موفقیت درمانی در نظر گرفته میشود. پس آموزش بیمار در مورد درمان و پیامدهای آن به ایجاد انتظارات واقعی کمک خواهد کرد.
در هر مورد دیسپارونی بایستی معاینه فیزیکی توسط متخصص زنان صورت بگیرد.
چندین رویکرد برای مواجهه با درد وجود دارد؛ بهترین برنامه درمانی، یک برنامه چندبعدی متمرکز بر درد است که در آن به نیازهای بیمار توجه شده باشد.
اهداف درمان شامل:
-کاهش درد
-کاهش افکار فاجعه‌آمیز مربوط به درد (کاهش شناخت درد)
-کاهش تنش عضلانی (با انجام تکنیک های ریلکسیشن)
-بهبود کارکرد جنسی (مثلا انجام فعالیت جنسی بدون دخول، توجه به نیازهای مکالمه با پارتنر)
گروه روانپزشکی دکتر مهدی قاسمی