دکتر مهدی قاسمی روانپزشک و روان درمانگر تهران

 در این دنیا درس‌هایی‌ وجود دارد که والدین باید به فرزندان‌شان بیاموزند. ما باید به آنان بیاموزیم که چه‌طور از خیابان عبور کنند، به بیگانگانی‌ که با مهربانی‌ با آنان حرف می‌‌زنند یا به آنان شیرینی‌ می‌‌دهند، فورا اعتماد نکنند و نوازش کردن سگ‌ها همیشه کار عاقلانه‌ای‌ نیست، به‌خصوص در روزهای‌ گرم. علاوه بر تمام این‌ها، به آنان هشدار می‌‌دهیم که حتی‌ به طرف سیگار، بخاری‌، استخر، پله، اتو و پنکه‌ی‌ برقی‌ نروند. در واقع، ما از زمانی‌ که بند ناف نوزادمان را می‌‌برند تا وقتی‌ بزرگ می‌‌شود، دایم احساس می‌‌کنیم که او در خطر است.

در دنیایی‌ که در آن شمار بیماری‌‌های‌ ناشی‌ از تماس‌های‌ جنسی‌ پرخطر در حال افزایش است، چرا والدین نباید با فرزندان‌شان درباره‌ی‌ تحولات جنسی‌ حرف بزنند؟

مسئله این است که در دنیای‌ مدرن، ما در مورد تحولات و روابط جنسی‌ هیچ اطلاعاتی‌ در اختیار فرزندان‌مان نگذاشته‌ایم.
والدین نباید این وظیفه‌ی‌ خود را به سایر افراد اجتماع و وسایل ارتباط جمعی‌ محول کنند و نباید در دادن این اطلاعات به فرزندان‌شان تعلل کنند.
«والدین به راستی‌ نقش مهمی‌ در تحولات و گرایش‌های‌ جنسی‌ فرزندان‌شان دارند. نوجوانان می‌‌خواهند از زبان والدین‌شان در این‌باره اطلاعاتی‌ کسب کنند و به این آگاهی‌ نیاز دارند. آنان از طریق وسایل ارتباط جمعی‌، دوستان و اینترنت، اطلاعاتی‌ به دست می‌‌آورند، اما مسئله این‌جاست که گاهی‌ این اطلاعات درست نیست و از منابع موثقی‌ نیز استخراج نمی‌‌شود.»

«گفت‌وگوی‌ فرزندان با والدین نباید قطع شود.» به عبارت دیگر«برخیزید و هرچه زودتر دست به‌کار شوید! زمانه عوض شده است!»

در دنیایی‌ که در آن زندگی‌ می‌‌کنیم، والدین باید اشتباه بزرگی را مرتکب شوند اگر بگذارند نوجوانان‌شان از طریق دیگران، در مورد مسائل جنسی‌ اطلاعات کسب کنند. منظور من این نیست که مدارس، سازمان بهزیستی‌ و نهادهایی‌ که در این باره تأسیس شده‌اند، نمی‌‌توانند اطلاعات کافی‌ و درستی‌ در اختیار نوجوانان قرار دهند، بلکه نقش والدین کلیدی‌‌تر و مهم‌تر است.

پروفسور دوید پاتون، به دو عامل مهم که می‌‌تواند مانع شیوع روابط جنسی‌ پرخطر در میان نوجوانان شود، اشاره می‌‌کند:
عامل اول، کاهش فقر و محرومیت است، زن فقیری‌ که بی‌‌سواد است، نمی‌‌تواند وظیفه‌ی‌ مادرانه‌ی‌ خود را در این باره به خوبی‌ انجام دهد و اطلاعات مفید و کافی‌ در اختیار فرزندانش بگذارد.
و عامل دوم، روابط سالم خانوادگی‌ است و این‌که والدین آگاه بتوانند در این مورد، بی‌‌پرده با فرزندان‌شان حرف بزنند.

مشکل ما این است که برای‌ بسیاری‌ از ما دشوار است که در مورد تحولات و گرایش‌های جنسی‌ با نوجوانان‌مان صحبت کنیم. احساس می‌‌کنیم هنوز خیلی‌ زود است که در این مورد با آنان حرف بزنیم. از سوی‌ دیگر، گاهی‌ فکر می‌‌کنیم که آنان خودشان همه چیز را می‌‌دانند. اما اشتباه می‌‌کنیم؛ آنان اطلاعات زیادی‌ ندارند و بسیاری‌ از آنان حتی‌ خجالت می‌‌کشند در این باره با پدر یا مادرشان حرف بزنند.

بلوغ باعث افزایش علاقه ی نوجوانان به امور جنسی و افزایش توانایی آنها برای درگیر شدن در فعالیت های جنسی می شود.

مواجهه با مسائل جنسی نوجوانان می تواند در والدینی که مسائل جنسی خود را به طور مناسب حل نکرده اند، تعارضاتی را بیدار کند.

برخی والدین امیال جنسی فرزندان را تهدید کننده تلقی می کنند. والدین جوان تر ممکن است به آزادی_جنسی نوجوانان غبطه بخورند.

شکوفایی امیال جنسی نوجوان برای والدین مسن تری که تمایلات و توانایی های جنسی آنها در حال از بین رفتن است، ممکن است به طور ناراحت کننده یادآور از دست رفتن این تمایلات باشد.

بعضی از والدین ممکن است سیاست نادیده گرفتن ساده اندیشانه ای را در پیش بگیرند، یعنی در حالی که با اکراه، تمایلات جنسی فرزندشان را تایید می کنند، از طرح مستقیم آن ابا دارند. و تصور می کنند که صحبت در این زمینه باعث تقویت رفتار جنسی نوجوان خواهد شد.

عده ای از والدین موضوع را به طور کلی نادیده می گیرند و تعدادی دیگر، با تحمیل محدودیت های شدید نسبت به قرار ملاقات های فرزندان، به واکنش افراطی روی می آورند.

گاهی‌ اوقات والدین بعد از سال‌ها زندگی‌ مشترک، باز هم نمی‌‌توانند به تمام سؤالات فرزندشان در مورد مسائل جنسی‌ پاسخ دهند. سؤالی‌ که ممکن است مطرح شود این است که وقتی‌ ما با این اطلاعات محدود توانستیم زندگی‌ مشترک موفقیت‌آمیزی‌ داشته باشیم، چرا فرزندان‌مان نمی‌‌توانند؟
پاسخ آن ساده است: چون زمانه تغییر کرده و سؤالات بچه‌ها نیز تغییر کرده است. ما در قبال فرزندان‌مان مسئولیم و امروز باید اطلاعات ما به اندازه‌ی‌ مطالب مجله‌ها و کتاب‌هایی‌ باشد که در این زمینه چاپ می‌‌شوند. به هر حال این را بدانید که وقتی‌ بچه‌ها به سن نوجوانی‌ می‌‌رسند، کنجکاوند تا اطلاعاتی‌ در مورد مسائل جنسی‌ کسب کنند، پس چه بهتر که والدین این اطلاعات را در اختیار آنان بگذارند.

سعی‌ کنید اطلاعات را به تدریج به آنان انتقال دهید. می‌‌توانید از مطالب روزنامه‌ها و مجلات یا تلویزیون استفاده کنید. وقتی‌ در این مورد با فرزندان‌تان حرف می‌‌زنید، #خجالت را کنار بگذارید. هدف شما این است که آنان را از آسیب‌ها و خطرات احتمالی‌ که بعدها تهدیدشان می‌‌کند، دور نگه دارید.
دخترها وقتی‌ برای‌ اولین بار #عادت_ماهانه می‌‌شوند، نباید از گفتن آن به مادرشان خجالت بکشند. و این مستلزم آن است که مادر و دختر با هم صمیمی‌ باشند و در مورد این موضوع قبلاً با هم صحبت کرده باشند.

به خاطر داشته باشید که باید با آنان حرف بزنید، نه آن‌که سرزنش‌شان کنید. گاهی‌، وقتی‌ عصبانی‌ و نگران هستیم و آنان می‌‌خواهند با ما حرف بزنند، هرچه به ذهن‌مان می‌‌رسد، به آنان می‌‌گوییم. حال آن‌که باید #صمیمانه رفتار کنیم و همان‌طور که دست در دست یکدیگر راه می‌‌رویم، نصیحت‌شان کنیم.

اگر به‌نظر می‌‌رسد که به حرف‌های‌‌تان گوش نمی‌‌دهند، نگران یا ناراحت نشوید. مطمئن باشید این مسائل آن‌قدر برای‌ آنان مهم است که بیش‌تر از آن‌چه به‌نظر می‌‌رسد، حواس‌شان به حرف‌های‌ شماست. باید به آنان فرصت دهید که مسائل را تجزیه و تحلیل کنند.

از آنان بخواهید توضیح دهند که «دنیای‌‌شان» چگونه است. از آنان درس بیاموزید و با فشارهایی‌ که تحمل می‌‌کنند، هم‌دردی‌ کنید و بگویید که به آنان افتخار می‌‌کنید.

ارزش‌های‌ خانوادگی‌ و شخصی‌‌تان را با آنان در میان بگذارید و بگویید که چه‌قدر برای‌‌تان مهم است که به این ارزش‌ها احترام بگذارند

به فرزندتان بگویید: «می‌‌دانم که مرا سربلند خواهی‌ کرد.» این پیام تأثیرگذاری‌ است. مطمئن باشید نوجوان‌تان شما را ناامید نمی‌‌کند.

وقتی‌ در مورد افرادی‌ حرف می‌‌زنید که ارزش‌های‌‌شان با شما متفاوت است، مراقب حرف‌های‌‌تان باشید. اگر درباره‌ی‌ دوستان فرزندتان یا خانواده‌هایی‌ که روش زندگی‌‌شان مخالف روش شماست، با زبانی‌ #توهین‌آمیز حرف بزنید، حرف‌های‌ شما تا ابد در ذهن او خواهد ماند. شاید روزی‌ او تصمیمی‌ بگیرد که مورد تأیید شما نباشد و این سبب می‌‌شود که مسائلش را صمیمانه با شما در میان نگذارد.

و در آخر، باید آنان را از خطراتی‌ که تهدیدشان می‌‌کند، آشکارا مطلع سازید و صادقانه بگویید که چه‌قدر نگران آینده‌شان هستید.