دکتر مهدی قاسمی روانپزشک و روان درمانگر تهران

 فرزند جدید

۱) بچه‌های‌ سنین بالاتر ممکن است ناراحتی‌ خود را، از بابت گذران وقت کمتر والدین گرفتار نوزاد جدید، از راه گوشه‌گیری‌ یا رفتار تهاجمی‌ نشان دهند. ممکن است شلخته‌تر، فراموش‌کارتر و غیرقابل اعتمادتر شوند تا توجه والدین را به خود جلب کنند.

۲) اگر از فرزندان بزرگ‌تر خود در مراقبت از نوزاد جدید کمک بخواهید (مثلاً، کودک نه ساله می‌‌تواند پوشک نوزاد جدید را عوض کند یا در حمام وی‌ به شما کمک کند) در ایجاد رابطه عاطفی‌ میان آنها مؤثر خواهد بود (البته اگر او از این‌گونه کارها بدش نیاید). فرزندان کوچک‌تر مایل به کمک به شما هستند، ولی‌ بدیهی‌ است که حتما باید بر کارشان نظارت داشته باشید.

۳) در مقایسه با نوزاد، فرزندان دیگر به‌طور ناخودآگاه بزرگ‌تر یا بالغ‌تر به‌نظر می‌‌رسند. اما بدانید که آنها هنوز کودکند نه بالغان کوچک.

۴) در خانواده‌ای‌ که پدر یا مادر ناتنی‌ باشند، نوزاد جدید اغلب خواهران و برادران را به هم نزدیک‌تر می‌‌کند، چون با وجود او اعضای‌ خانواده وجه مشترکی‌ با یکدیگر خواهند یافت که همانا خواهر یا برادر کوچکی‌ است که به همه آنها مربوط و متصل است.

۵) در خانواده‌ای‌ که پدر یا مادر ناتنی‌ است، وجود نوزاد جدید ممکن است این احساس را در کودکان ایجاد کند که دیگر امیدی‌ به پیوند دوباره پدر با مادر اصلی‌ خود نداشته باشند. طبق تحقیقات، پدرانی‌ که پس از جدایی‌، ازدواج مجدد می‌‌کنند با تولد نوزاد جدید، از فرزندان ازدواج اول خود دور می‌‌شوند. این‌طور به‌نظر می‌‌رسد که مردان وقتشان را به خانواده «فعلی‌» خود، و نه به خانواده سابق خود، اختصاص می‌‌دهند. نگذارید چنین اتفاقی‌ روی‌ بدهد.

۶) برخی‌ از پدران با ورود نوزاد جدید بیشتر نگران مسائل مالی‌ خانواده می‌‌شوند و ساعات بیشتری‌ را سرکار می‌‌گذرانند. با این شرایط، فرزندان بزرگ‌تر حتی‌ کمتر از قبل پدر خود را می‌‌بینند و تازه باید وقتشان را با نوزاد جدید هم تقسیم کنند. پدران باید به‌یاد داشته باشند که ارزش واقعی‌ آنها به حضورشان در جمع خانواده است نه به پول یا هدایایشان.

۷) هرگاه مناسب بود اجازه دهید فرزندان دیگرتان در طی‌ دوران حاملگی‌ با شما همراه باشند؛ مثلاً در سونوگرافی‌ یا خرید وسایل برای‌ نوزاد جدید و غیره.

۸) به محض بارز شدن حاملگی‌ می‌‌توان در این‌باره با فرزندان بزرگ‌تر خویش صحبت کنید. اشتیاق و آمادگی‌ شما برای‌ اهمیت دادن به احساسات فرزندانتان رویکردی‌ مهم تلقی‌ می‌‌شود:
«بله، ما نوزادی‌ تازه خواهیم داشت. من خیلی‌ خوشحالم. نوزاد باید در ماه آبان متولد شود.»

۹) با وانمود کردن به‌وجود نوزاد در بین خانواده به آنها آموزش دهید چگونه از پس ناراحتی‌ خود برآیند: 
«بسیار خوب، فرزاد، وانمود کن که نوزادی‌ و آوا تو خودت باش. آوا فکر کن از این‌که من تمام وقتم را با نوزاد جدید می‌‌گذرانم، ناراحتی‌. در چنین وضعیتی‌ می‌‌توانی‌ به من چه بگویی‌؟»

۱۰) وقتی‌ کودک به‌جای‌ واکنش نشان دادن، با شما صحبت می‌‌کند، او را تمجید کنید: «خوشم می‌‌آید که می‌‌گویی‌ دلت می‌‌خواهد وقتم را با تو بگذرانم، چون می‌‌توانم برنامه‌ای‌ بریزم که این کار را بکنم.»

۱۱) رفتار متناسب با سن فرزندانتان را تشویق کنید: «مجبور شدی‌ صبورانه صبر کنی‌ تا من پوشک بچه را عوض کنم و بعد تو را به مسابقه برسانم. این کارت خیلی‌ کمکم کرد.»

۱۲) می‌‌توانید کودک را با (حتی‌‌الامکان) گذران وقت خود با وی‌ تشویق کنید؛ وگرنه فرزندتان خواهد آموخت که مطمئن‌ترین راه برای‌ جلب‌توجه شما نشان دادن واکنش منفی‌ است: «پنج دقیقه دیگر غذا دادن به نوزاد تمام می‌‌شود. بعد او را می‌‌خوابانم و با تو بازی‌ می‌‌کنم. دوست داری‌ با هم چه بازی‌ بکنیم؟»