دکتر مهدی قاسمی
روانپزشک و رواندرمانگر (روانکاو)
سایه شخصیت
از هدایای اندیشه های کارل گوستاو یونگ بزرگ و شاگردانش به انسانها برای خلاصی از فشار سالیان زندگی می باشد. سایه تو همان صفت یا بخشی از توست که دوست نداری کسی ببیند یا به شدت تلاش میکنی بقیه نبینند. وقتی با سایه روبرو می شوی درد زیادی می کشی اما همین بخش تاریک شخصیتت به کمکت می آید و آسودگی شگفت آوری را تجربه خواهی کرد
احتمالاً تا به حال در مباحث مربوط به خودشناسی، روان کاوی و روان تحلیل گری، واژه سایه را دیده اید و در خصوص آن مطالبی شنیده اید. سایه از مباحث مهم خودشناسی محسوب می شود و در این مطالب می خواهیم با بیانی ساده ، سایه و ابعاد آنرا بررسی کنیم و به سوالات زیر پاسخ بدهیم.
برخی به اشتباه سایه ها را تنها ، ابعاد دوست نداشتنی و زباله وجود انسان می پندارند !!!
وجود ما انسانها را می توان به سه بخش کلی خودآگاه ، ناخودآگاه فردی و ناخودآگاه جمعی تقسیم کرد. سایه ،بخشی از قسمت ناخودآگاه شخصیت ما است . در اغلب مطالب منتشر شده در خصوص سایه ها و همچنین در ذهن بیشتر ما ، سایه ها ضعف ها و نقاط ضعف ، زباله های وجودی و جنبه های دیگر شخصیت ما است ، که نمی خواهیم آنها را بپذیریم ، از داشتن آنها شرمگین و شرمنده هستیم و وجودشان را انکار می کنیم .
آیا حقیقتاً سایه های ما فقط از قسمت های بد و نادرست و نامطلوب تشکیل شده است ؟
مثلاً : ترس، عصبانیت ، خودخواهی، زشتی، بی ارزشی، ضعف، خستگی ،پر خوری، خشم ، تنبلی، فریبکاری، عیبجویی، کینه ، به درد نخور بودن ، بد غذا بودن ، آب زیر کاهی، شکست و…
بااین تصویر و تصوری که از سایه ها ی خود داریم ، غالباً می خواهیم از آنها فرار کنیم و آنها را نادیده بگیریم و حتی اگر به هر دلیلی بخشی از آن را دیدیم ، پا به فرار می گذاریم !
نکته مهمی که باید بدانیم این است که ، سایه تنها خصوصیات منفی و نا پسند وجودی ما نیست ، سایه آن بخشی از شخصیت ما است که به آن آگاه نیستیم و آن را زندگی نمی کنیم ! در حالیکه ،چه بسا در بسیاری از تعاملات روزانه ، احتیاج به آنها داشته باشیم ! و انتخاب صحیح ما، بخشی از سایه های ما باشد ! اما چون به آن آگاه نیستیم نمی توانیم آنرا زندگی کنیم !
ما انسانها مجموعه بی نهایت و شگفت انگیزی هستیم ، که با توجه به آگاهی که از خود داریم ، در وجودمان نور تابیده است . و قسمت هایی که هنوز نور آگاهی به آنها نتابیده ، در سایه مانده اند و تیره و هراسناک به نظر می رسند !!!
در حالیکه ، این بخش های دور از دسترس ، گاهی بسیار کلیدی و اثر گذار هستند و قسمت مهمی از بودنِ ما را به خودشان اختصاص می دهند . سایه ما می تواند عشق ، ابراز علاقه ، ورزش ، رفتارهای احساسی و حتی کودکانه و مواردی از این دست باشد.
سایه ها تنها ابعاد منفی وجودی ما نیستند بلکه هر بخشی که آنرا نادیده گرفته و به آن آگاه نیستیم سایه ما است.